De intimiteit tussen kunstenaar en kunstwerk

"Onze relatie werd sterker en sterker. Ik gebruik Agata om mijn verhaal te vertellen en Agata gebruikt mij om haar verhaal te vertellen. Ze wil heel graag in een film spelen en is hard op zoek naar wie ze is. Het is een echte wisselwerking of samenwerking geworden. Agata krijgt steeds meer invloed op mijn werk. De foto's zijn letterlijk van mijn hand en Agata schrijft nu ook bij de foto's over haar ervaringen: hoe ze veranderd is sinds ze mij kent. Maar ook over hoe ze zichzelf en haar verschillende identiteiten ziet, en over onze relatie." - Bieke Depoorter over Agata

Een post schrijven over een tentoonstelling die je 4 maanden geleden hebt bijgewoond kan alleen maar als de kunst je écht is bijgebleven. De fotoreeksen van Bieke Depoorter, die we in het FoMu hebben bekeken, hebben mijn blik op het statuut van de kunstenaar verruimd. Deze post is een eerbetoon aan de werkwijze van mevrouw Depoorter. Haar manier van fotograferen dwingt in mijn ogen een gigantisch respect af: aan mensen uit een totaal ander milieu dan jij, vragen of je een nacht bij hen mag spenderen en hen mag fotograferen, ik zie het niet velen haar nadoen.

De band tussen de fotografe en de mensen die ze afbeeldt, doet mij stilstaan bij de wisselwerking (die trouwens prachtig beschreven is door Bieke zelf, zie alinea één van deze post) tussen kunstenaar en kunstwerk. In de beeldende kunst zijn er drie mogelijkheden: ofwel beeld je iets bestaands letterlijk af, ofwel vervorm je iets bestaands tot een eigen interpretatie daarvan, ofwel uit je iets wat begon als een fantasie. Bij de eerste twee is er ongetwijfeld al sprake van een ietwat intieme band tussen kunstenaar en object of model. Je zou kunnen zeggen dat elke kunstenaar die een bestaand iets afbeeldt, een verbintenis aangaat met het afgebeelde. Al gaat het over een kunstenaar die iets triviaals zoals een kever tekent, of een gevallen bloemblaadje. Er moet iets van vonk geweest zijn waardoor de kunstenaar zich aangezet voelt om juist dit onderwerp af te beelden en geen ander. Maar bij Bieke Depoorter gaat het nog een trede dieper.

©Bieke Depoorter / Magnum Photo

Uiteraard beslist Depoorter zelf over de compositie van de foto, het lichtgebruik, de focus en dergelijke, maar daarbovenop laat ze de afgebeelde mensen zelf op de gemaakte foto's schrijven. De afgebeelde mensen zien zichzelf in een kunstzinnig daglicht en krijgen de kans om daarover te reflecteren, of om gewoonweg een willekeurige bedenking neer te schrijven.








Interactieve kunst reduceert de afstand tussen kunstenaar en kunstwerk tot het minimum (of laat deze volledig verdwijnen?). Het manifesteert een intieme relatie tussen kunstenaar en de afgebeelde mens. En net deze intimiteit zorgt ervoor dat Bieke Depoorter mij zal blijven boeien. Ze laat haar kunstwerk zichzelf maken. Dat is mijns inziens al een kunst op zich.