GIP de!KunstHumaniora - Sieglinde

Sieglinde,

Ik vind jouw idee echt enorm interessant. Ik zou graag, bij wijze van het verduidelijken van de verbinding tussen Hegel en jouw idee  (dit is mijn taak als moduleleerling, niet?), even neerschrijven hoe we op deze stelling zijn gekomen. Of toch, hoe ik mij herinner dat dit gebeurde, verbeter mij als ik fouten maak.

Vanzelfsprekend begon ons gesprek vanuit de hoofdvraag van Hegel, die we ondertussen allemaal tot in den treure hebben gelezen, zijnde "Wat kan kunst nog betekenen in de 21ste eeuw?". Vanuit deze vraag probeerden we de drijfveren achter Hegels redenering over het einde van de kunst, zijnde het absolute zelfbewustzijn van de geest, bloot te leggen. Als we deze lijn doortrekken naar de geschiedenis, de term die jij in jouw stelling aanraakt, weten we dat Hegel het einde van de geschiedenis bij Napoleon, de 'wereldziel' zoals hij door Hegel benoemd werd, zag; alle geschiedkundige feiten, alle oorlogen en revoluties die nog zouden komen, zouden nutteloos zijn: alles is namelijk al geweten, de geschiedenis begrijpt zichzelf al. Maar als we met onze eenentwintigste eeuwse ogen terugkijken op de afgelopen 120 jaar, zien we een moordende twintigste eeuw, een eeuw bezaaid met bloed, schuld en vijandigheid. Ik vraag me af wat Hegel hierover zou zeggen, als hij de kans had gekregen om te leven in de twintigste eeuw. Waren bijvoorbeeld de twee Wereldoorlogen, die ettelijke bladzijden in de geschiedenis zwart kleuren, inderdaad nutteloos? Wat denk jij? 

Welnu, de geschiedenis herhaalt zich inderdaad. Mensen blijven elkaar haten omwille van uiterlijke verschillen, discriminatie en onderdrukking bestaat nog altijd. Het lijken intussen wel universele begrippen die gedoemd zijn om in de mensheid wortel te schieten. Is er een mogelijkheid om deze vastgeroeste, bijna zelfs alledaags geworden kwaadheid te verdrijven? Zouden we ondertussen al geleerd moeten hebben dat we telkens dezelfde domme fout maken? Is de geschiedenis ten einde, of begint zij elke geboorte, elke dag, elke minuut opnieuw? 

Hegel zegt dat het eindpunt reeds bereikt is, wat zeg jij, Sieglinde?

Nu, terug naar jouw concept. Persoonlijk vind ik het geweldig dat je experimenteert met de cirkel: een meetkundige figuur waaraan wij vast en zeker gewend zijn, of deze nu perfect of imperfect is. De cirkel is universeel familiair. Door in jouw fotoreeksen het contrast tussen perfectie en gebrek (of zelfs de samensmelting van deze twee?) uit te lichten, maak je heel erg duidelijk dat de mens elke generatie opnieuw dezelfde fouten maakt. Dit is een krachtige boodschap, het laat veel ruimte om te interpreteren en om verder te filosoferen over een eeuwenoude, diepmenselijke kwestie, of beter nog, sta me toe te zeggen, een probleem.

Kortom, door de repetitieve fouten van de mens tot op het bot uit te spitten en te ontbloten, bewijs je Hegel zijn ongelijk: de geschiedenis, of nog, de mens, is een cirkel en geen lijnstuk; beweren dat de Geest op een bepaald moment alles heeft geleerd, is utopisch. Ten minste, vandaag nog.

Ik ben enorme fan en ik kijk ten zeerste uit naar het eindresultaat.

(Ik wens deze reactie tevens te gebruiken als vervanging voor een post over Gadamer.)